مننژیت، یکی از بیماریهای جدی و حاد سیستم عصبی ناشی از التهاب مننژها میباشد. این بیماری باعث التهاب لایههای حفاظتی و حیاتی جمجمه به نام مننژها میشود. در این مقاله، به بررسی کامل بیماری Meningitis، از جمله علائم، علتها و انواع آن پرداخته خواهد شد. همچنین، روشهای پیشگیری از این بیماری و اقداماتی که میتوان در جلوگیری یا مداوای آن به کار برد، به صورت دقیق مورد بحث قرار خواهند گرفت. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
بیماری مننژیت چیست
مننژیت (Meningitis)، سرسام یا آماس سر، یک التهاب در لایههای محافظتی مغز و نخاع به نام مننژ است که ممکن است ناشی از ویروسها، باکتریها، قارچها، انگلها یا حتی برخی داروها باشد. با توجه به نزدیکی مننژ به مغز و نخاع، این التهاب بسیار خطرناک است و میتواند جان بیمار را تهدید کند. توجه داشته باشید هر فردی در هر سنی ممکن است به Meningitis مبتلا شود. بیماری سرسام ممکن است ناشی از عفونتهای ویروسی، باکتریایی یا قارچی باشد و با ایجاد علائمی همچون سردرد شدید، تب، استفراغ و سفتی گردن، به شدت زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر این، التهاب غشای داخلی قلب نیز میتواند یکی از علل سرسام بدون عفونت باشد. این بیماری به دلیل نزدیکی به اعضای حساس مغز و نخاع، اهمیت و خطرات زیادی دارد که درمان به موقع و شناسایی دقیق آن امری مهم و ضروری است.
بیماری مننژیت چیست
مننژها از چند لایه تشکیل شدهاند؟
مننژها، یک ساختار چندلایه هستند که از سه لایه اصلی تشکیل شدهاند.
۱. لایه نرم شامه:
- این لایه از سلولهای خاکستری در مغز تشکیل شده است.
- وظیفه این لایه ارتباط با سلولهای خاکستری است و از آنها تغذیه میشود.
۲. لایه عنکبوتیه
- این لایه، لایهای با ساختار محکمتر از لایه قبلی است و به نام “عنکبوتیه” شناخته میشود.
- زیر میکروسکوپ، ساختاری تارعنکبوتی شکل و درهمتنیده دارد.
- وظیفه این لایه ایجاد محیطی با قابلیت ارتجاعی است تا در هنگام تکان خوردن سر بافت استخوانی آسیب نبیند.
۳. لایه سخت شامه
- این لایه سخت شامه نام دارد و بافتی محکمتر نسبت به دو لایه قبلی دارد.
- وظیفه اصلی این لایه حفاظت از لایههای قبلی است.
علاوه بر این، در فضای مننژ، مایعی وجود دارد که به «مایع مننژ» معروف است. این مایع نقش مهمی در حفظ وضعیت استقراری و عملکرد صحیح مغز دارد.
مننژیت در نوزادان چیست؟
مننژیت در نوزادان یک وضعیت پزشکی خطرناک است که معمولاً به عنوان التهاب غشای مغزی و نخاعی در نوزادان تا سه ماهگی پس از تولد تعریف میشود. با اینکه شیوع بیماری سرسام در نوزادان کمتر از بزرگسالان است، اما به دلیل سیستم ایمنی ضعیفتر و تکامل کمتر مغز در این گروه سنی، بیماری سرسام در نوزادان با خطرات بیشتری همراه است و ممکن است جان آنها را به خطر بیندازد. Meningitis میتواند در زمانهای مختلف، از جمله فوراً پس از زایمان و در همان بیست و چهار ساعته ابتدایی تولد، به سراغ نوزاد بیاید یا در سنین بالاتر او را مبتلا کند.
علائم مننژیت چیست؟
علائم Meningitis اغلب با سردرد شدید و خشکی گردن همراه است که به همراه تب، گیجی، احساس ناخوشی، رنگپریدگی، استفراغ و حساسیت به نور و صداهای بلند بروز میکند. علائمی چون بیماری دست و پا، دهان و تبخال نیز از علائم بیماری Meningitis ویروسی محسوب میشوند. در کودکان نیز، ممکن است با خوابآلودگی و تحریکپذیری ظاهر شود. علائم غیرعادی این بیماری ممکن است شامل ضایعه پوستی باشد که در سرسامهای باکتریایی ایجاد میشود. این بیماری میتواند عوارض جدی طولانیمدت نیز به همراه داشته باشد؛ از جمله ناشنوایی، هیدروسفالی (اختلال در تولید و جذب مایع مغزی) و صرع. در بزرگترین گروه سنی، یعنی بزرگسالان، سردرد شدید به عنوان علامت رایج سرسام باکتریایی مطرح میشود. در نوزادان نیز، وجود بخش نرم بالای جمجمه سر میتواند نشانهای از Meningitis باشد. علاوه بر این، پدیدههایی همچون پا درد، سردی دست و پاها و تغییرات رنگ پوست نیز ممکن است مشاهده شود. بنابراین تشخیص و درمان سریع این بیماری ضروری است تا از بروز عوارض جلوگیری شود و بیمار به سرعت بهبود پیدا کند.
منشاء بیماری مننژیت چیست؟
بیماری سرسام، یا همان التهاب مننژها، میتواند از طریق عوامل مختلف به وجود آید. در زیر، به برخی از مهمترین عوامل ایجادکننده این بیماری پرداخته شده است:
مننژیت ویروسی
یکی از اصلیترین عوامل ایجاد التهاب مننژها، ویروسها هستند. ویروسهای مختلفی مانند آنتروویروسها، هرپس سیمپلکس ۱ و ۲، ویروس زونا و ویروس اچآیوی (HIV) میتوانند باعث بروز سرسام ویروسی شوند. این نوع مننژیت بهویژه در فصلهای تابستان و پاییز رایجتر است.
مننژیت باکتریایی
این نوع، به دلیل عفونت با باکتریها رخ میدهد. نوع باکتریایی بیماری سرسام شدیدتر و خطرناکتر است بهخصوص در کودکان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف. همچنین نوع باکتریایی این بیماری بسته به گروه سنی و وضعیت فرد متغیر است.
مننژیت قارچی
بسیار نادرتر از دو نوع قبلی است. سرسام قارچی به دلیل عفونت با قارچها رخ میدهد. افراد با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است به این نوع عفونت، دچار شوند.
مننژیت انگلی
انگلها نیز ممکن است عامل بروز این بیماری باشند. ممکن است از طریق خاک، مدفوع یا حتی بدن حیوانات مختلف به بدن انسان منتقل شوند.
مننژیت غیرعفونی
گاهی اوقات این بیماری بدون وجود عامل عفونی ناشی از برخی عوامل نادر مانند ابتلا به برخی از سرطانها، حساسیت به داروها، بیماریهای خاصی مانند سارکوئیدوز یا لوپوس منتشر و حتی میگرن رخ میدهد.
روشهای تشخیص مننژیت
برای تشخیص سرسام، روشهای مختلفی به کار گرفته میشود. زیرا مننژیت یک بیماری جدی است که نیازمند تشخیص سریع و دقیق است. یکی از روشهای تشخیص سرسام، انجام آزمایش خون به منظور بررسی علائم التهابی است. این آزمایش میتواند به محققان و پزشکان کمک کند تا وضعیت التهابی بدن را ارزیابی کنند. آزمایش مایع مغزی – نخاعی از طریق سوراخ کمری یکی دیگر از روشهای معمول برای تشخیص این بیماری است. در این روش، یک سوزن به مجرای نخاعی وارد شده و نمونهای از مایع مغزی – نخاعی برداشته میشود. این نمونه برای بررسیهای لازم به آزمایشگاه ارسال میشود تا متخصصان بتوانند وضعیت نخاع و مایع مغزی را تجزیه و تحلیل کنند. همچنین، در برخی موارد از علامت کرنیگ نیز برای تشخیص سرسام استفاده میشود. در این روش از بیمار خواسته میشود در حالت طاقباز خوابیده و مفاصل ران و زانو را بهگونهای انعطاف دهد تا در صورت وجود التهاب در منطقه نخاع، درد و محدودیت حرکت مشاهده شود. در مواقعی که فرد به تومورهای مغزی دچار است، انجام آزمایش مایع مغزی – نخاعی ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. به همین دلیل، همواره انتخاب روشهای مناسب با توجه به شرایط بیمار، اهمیت دارد. بنابراین تشخیص درست و بهموقع نقش بسیار مهمی در درمان و پیشگیری از عوارض جدی این بیماری ایفا میکند.
درمان مننژیت
درمان مننژیت به شدت وابسته به نوع عامل ایجادکننده (ویروسی، باکتریایی و قارچی) و همچنین نوع حاد یا مزمن بودن این بیماری میباشد. در ادامه، به توضیح درمان نوع باکتریایی، ویروسی و قارچی بیماری سرسام میپردازیم:
۱. درمان نوع باکتریایی
- برای نوع باکتریایی این بیماری، استفاده از آنتیبیوتیکها بسیار مهم است. درمان با آنتیبیوتیکها باید سریعاً آغاز شود تا جلوی ایجاد آسیبهای جدی به سیستم عصبی گرفته شود. آنتیبیوتیکها اغلب با تزریق داخل وریدی انجام میشوند.
- برخی از بیماران نیاز به تزریق کورتیکوستروئیدها دارند تا التهاب کاهش یابد و آسیب به سلولهای عصبی به حداقل برسد.
- بیماران نیاز به استراحت و مایعات بیشتر دارند تا از تشدید علائم جلوگیری شود. در طول درمان، مانیتورینگ مداوم فشارخون، تب و دیگر علائم ضروری است.
۲. درمان نوع ویروسی
- در نوع ویروسی سرسام، از آنجا که ویروس زنده نیست. درمان مستقیم با آنتیبیوتیکها، امکانپذیر نمیباشد.
- در برخی موارد، داروهای ضد ویروسی ممکن است برای کنترل ویروس و جلوگیری از تجدید عفونت مورد استفاده قرار گیرند.
- همچنین، درمان حمایتی شامل استراحت، مصرف مایعات فراوان و مصرف داروهای مسکن برای کاهش علائم تب و درد میشود.
۳. درمان نوع قارچی
- این نوع از بیماری سرسام با داروهای ضد قارچ درمان میشود. انتخاب دارو و مدت زمان درمان بسته به نوع قارچ و واکنش بدن بیمار به درمان، متغیر است.
اگر تشخیص این بیماری و درمان آن به سرعت و با دقت انجام شود، احتمال مرگ در اثر این بیماری به شدت کاهش مییابد. پزشک با تجویز درست داروها و اقدامات لازم، سعی در کاهش علائم، جلوگیری از اثرات جانبی و بهبود وضعیت بیمار دارد. در صورتی که منشا این بیماری مشخص نشود، پزشک مجبور است برای پایدار نگهداشتن وضعیت بیمار از داروهای آنتیویروسی و آنتیبیوتیکهای خاص استفاده کند تا زمانی که بیمار توانایی نمونهبرداری داخل نخاعی یا(LP) را داشته باشد.
چگونه میتوان از مننژیت پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از بیماری سرسام، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
۱. واکسیناسیون
در مراکز درمانی واکسنهای مننژیت باکتریایی موجود هستند که میتوانند از ابتلا به انواع باکتریهای منجر به سرسام جلوگیری کنند. برای انجام واکسیناسیون حتما با پزشک خود مشورت کنید.
۲. حفظ فاصله اجتماعی
از نزدیکی با افراد مبتلا به عفونت تنفسی، بهویژه در مکانهای شلوغ پرهیز کنید. این اقدام میتواند احتمال انتقال ویروسها و باکتریها را کاهش دهد.
۳. شستوشوی دست
دستهای خود را بهطورمنظم و به شیوه صحیح بشویید. برای شستن دستها حتما از آب گرم و صابون یا شویندههای آنتیباکتریال استفاده کنید و حداقل 20 ثانیه به شستوشوی دستها ادامه دهید. این اقدام میتواند از ورود ویروسها و باکتریها به بدن جلوگیری کند.
۴. استفاده از ماسک
در مکانهای شلوغ یا در معرض افرادی که سرفه یا عطسه میکنند حتما از ماسک استفاده کنید. این اقدام میتواند انتقال انواع عفونتها را کاهش دهد.
۵. تقویت سیستم ایمنی
با تغذیه سالم، استراحت کافی و فعالیتهای ورزشی، سیستم ایمنی خود را تقویت کنید. یک سیستم ایمنی قوی میتواند در مقابل عفونتها مقاومت بیشتری از خود نشان دهد. بیشتر بخوانید:سیاتیک چیست؟ علائم و روش های درمان آن
۶. افزایش آگاهی
اطلاعات خود را در مورد نشانهها و علائم سرسام افزایش دهید تا در صورت ابتلا به بیماری، بتوانید خود را سریعا به پزشک رسانده و درمان مناسب را شروع کنید. توجه داشته باشید پیشگیری از بیماری سرسام نیازمند توجه به بهداشت شخصی و اقدامات ایمنی است.
عوارض مننژیت
سرسام، بیماری جدی و خطرناکی است که میتواند عوارض متعددی در افراد مبتلا به آن به وجود آورد. در زیر به برخی از عوارض این بیماری اشاره شده است:
- سپتی سمی (پخش عفونت در خون): این وضعیت ممکن است باعث سرایت عفونت به سایر اندامها شود و جدیترین عوارض سرسام باکتریایی محسوب میشود.
- کاهش شنوایی و بینایی: این بیماری میتواند به نخاع شبکیه و گوش آسیب جدی وارد کند و باعث کاهش شنوایی و بینایی شود.
- آرتروز: التهابات مفاصل به ویژه مفاصلی که از مایع نخاعی پوشیده شدهاند ممکن است به آرتروز منجر شوند.
- سردردهای میگرنی: عوارض عصبی و التهابات مختلف ممکن است سردردهای میگرنی را افزایش دهند.
- آسیب مغزی: این بیماری ممکن است باعث آسیب به بافتها و ساختارهای مغزی شود.
- سکتهی مغزی: افراد مبتلا به سرسام باکتریایی ممکن است در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی قرار بگیرند.
- هیدروسفالی: افزایش فشار مایع نخاعی در مغز ممکن است به هیدروسفالی (تورم مغزی) منجر شود.
- مشکلات حافظه و تمرکز: با آسیب به مغز و نخاع ممکن است بر حافظه و تمرکز افراد تأثیر بگذارد.
- تشنجهای مکرر (صرع): عوارض عصبی ممکن است به تشنجهای مکرر منجر شوند.
- مشکلات هماهنگی اعضای بدن، حرکت و تعادل آنها: افراد مبتلا به این بیماری ممکن است دچار مشکلات حرکتی شوند.
- قطع اندام آسیب دیده: در برخی موارد، عدم تشخیص و درمان مناسب ممکن است به قطع اندامها منجر شود.
- مشکلات کلیوی: در صورت سرایت عفونت به کلیهها، مشکلات کلیوی ایجاد میشود.
- اختلال در خواب: تغییرات در سیستم عصبی ممکن است به اختلالات خواب منجر شود.
- مرگ: از هر ۱۰ مورد مبتلا به سرسام باکتریایی، حدود یک مورد ممکن است منجر به مرگ شود.
چه کسانی در خطر ابتلا به مننژیت می باشند؟
هر فردی ممکن است به بیماری سرسام مبتلا شود، اما افراد زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند:
- نوزادان و کودکان زیر ۵ سال: سیستم ایمنی نوزادان و کودکان هنوز به طور کامل رشد نکرده است، بنابراین در مقابل عفونتها آسیبپذیرتر هستند.
- نوجوانان و جوانان (سن ۱۶ تا ۲۵ سال): این گروه سنی نیز به دلیل عواملی نظیر افزایش فعالیت جسمانی و تغییرات اجتماعی، ممکن است در معرض بیشتری به عفونت باکتریایی قرار گیرند.
- افراد مسن با سن بالای ۵۵ سال: سیستم ایمنی افراد مسن معمولاً ضعیفتر میشود که این امر باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری میشود.
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به اچ آی وی یا ایدز، اختلالات خود ایمنی، افرادی که تحت درمانهای سیتوتوکسیک هستند یا مهارکنندههای سیستم ایمنی مصرف میکنند.
- افرادی که با حیوانات کار میکنند: افرادی که با حیوانات کار میکنند، به عنوان مثال، کارگران مزرعه، به دلیل تماس مستقیم با حیوانات، در معرض خطر بیشتری برای مبتلاشدن به لیستریا مونوسیتوژنز قرار دارند.
- افرادی که داروهای سرکوب کنندهی سیستم ایمنی مصرف میکنند: مصرف داروهایی مانند استروئیدها یا داروهای مهارکننده سیستم ایمنی، باعث ضعف سیستم ایمنی میشود.
- نوزادان نارس با وزن بسیار کم: این گروه از نوزادان به دلیل سیستم ایمنی تکامل نیافته و مشکلات حاصل از زایش زودرس، در معرض خطر بیشتری هستند.
آیا مننژیت واکسن دارد و عوارض واکسن مننژیت چیست
بله، منژیت واکسن دارد که به آن (Meningococcal Vaccine) نیز میگویند. Meningococcal Vaccine جزء واکسنهای مهم بهداشت عمومی محسوب میشود. این واکسنها در برابر گونههای مختلف باکتری نایسریا مننژیتیدیس، بهخصوص گونههای A، B، C، W135 و Y ایمنی و مقاومت ایجاد میکنند. عمدتاً در برخی مناطق و در جوامعی که احتمال وقوع اپیدمیک سرسام بالاست، تزریق همگانی این واکسن به عنوان بخشی از برنامههای ایمنی جمعی برگزار میشوند. عوارض جانبی این واکسنها اغلب کم و معمولاً موقت هستند. از جمله عوارض شایع ممکن است درد و تورم در محل تزریق، تب، خستگی و احتمالاً سردرد باشد. این علائم به صورت معمول در چند روز اول پس از تزریق واکسن رخ میدهند و به طور کلی بیخطر و گذرا هستند. توصیه میشود هرگاه احساس کردید نیاز به واکسیناسیون در مقابل این بیماری دارید، قبل از اقدام به واکسیناسیون حتما با پزشک خود مشورت کنید تا راهنمایی و اطلاعات دقیقتری در مورد واکسن و عوارض جانبی آن دریافت کنید.
واکسن مننژیت
درمان خانگی مننژیت
در طب سنتی برای درمان بیماری سرسام، برخی روشهای خانگی و تجربیات مردمی وجود دارد که ممکن است به عنوان تکمیلکننده درمانهای پزشکی مورد استفاده قرار گیرند. مهمترین روشهای طب سنتی برای درمان این بیماری عبارتند از:
۱. استفاده از عرق بومادران
بومادران یکی از گیاهانی است که در طب سنتی به عنوان ضد التهاب و آرامبخش استفاده میشود. ممکن است تهیه عرق بومادران و مصرف آن به دستور پزشک موثر باشد.
۲. مصرف آب انگور و آب لیمو
آب انگور به عنوان یک مایع آرامبخش و مرطوبکننده در طب سنتی شناخته شده است. همچنین، آب لیمو نیز به عنوان یک منبع ویتامین C و آنتیاکسیدان میتواند به بهبود وضعیت بیماری کمک کند.
۳. استفاده از روغن بادام شیرین
روغن بادام شیرین با ویژگیهای مرطوبکنندگی و نرمکنندگی در طب سنتی معروف است. ممکن است ماساژ ملایم به کمک این روغن، خصوصاً در نواحی سر، مفید باشد.
۴. استفاده از سیاهدانه
مصرف دمنوش سیاهدانه به دلیل خواص ضدالتهابی و آرامبخشی که دارد در برخی موارد مفید به نظر میرسد.
۵. مصرف غذاهای گرم
در طب سنتی، تغذیه با غذاهای گرم و مقوی توصیه میشود. مصرف غذاهایی مانند حلوا، خرما، آبگلابی و حاوی عسل میتواند برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود وضعیت بیماری مفید باشد. توصیه مهم: همواره قبل از به کارگیری هر گونه روش درمانی یا استفاده از مکمل طب سنتی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و اطمینان حاصل کنید که این روشها با درمانهای اصلی تداخل ندارند و مناسب شرایط شما هستند.
درمان خانگی سرسام
آیا مننژیت واگیر دارد؟
بله، نوع باکتریایی و ویروسی این بیماری واگیردار هستند، یعنی میتوانند از یک فرد به فرد دیگر منتقل شوند. علت اصلی انتقال سرسام از فرد به فردی دیگر تماس مستقیم یا غیرمستقیم با مایعات بدنی از جمله ترشحات دهان، مدفوع یا ترشحات بینی است. در نوع باکتریایی این بیماری، باکتری عمدتاً از طریق ترشحات دهان و بینی منتقل میشود. برخی از این نوع باکتریها در محیطهای مشترک مانند خوابگاهها، مدارس و مکانهای عمومی که افراد به طور مستمر در تماس با یکدیگر هستند، به راحتی گسترش مییابند. نوع ویروسی این بیماری نیز از یک فرد به فردی دیگر انتقال پیدا میکنند. عمدتاً از طریق قطرات هوا و ترشحات تنفسی (عطسه و سرفه) به همراه مایعات بدنی مثل ترشحات بینی منتقل میشوند.
تفاوت مننژیت با سینوزیت چیست؟
دقت داشته باشید بیماریهای سینوزیت و سرسام ممکن است در برخی علائم مشابه هم باشند اما باید بدانید سینوزیت و سرسام دارای تفاوتهای مهمی هستند. این تفاوتها میتوانند به تشخیص صحیح و درمان مناسب این بیماریها کمک کنند. سینوزیت یک التهاب در حوضچههای بینی است که میتواند به علت عفونت باکتریایی، ویروسی یا عوامل دیگر ایجاد شود. علائم این بیماری شامل سردرد، گرفتگی بینی، خروج مخاط از بینی، درد و فشار در منطقه چشمان و گاهی تب میباشد. اگر سینوزیت به مدت طولانی نادرست درمان شود ممکن است به عنوان یک عامل موثر در ایجاد سرسام باکتریایی باشد. از طرفی، سرسام یک التهاب در مناطق مختلف مغز و نخاع است و علت آن وجود باکتریها، ویروسها، قارچها یا انگلها میباشد. علائم سرسام شامل سردرد شدید، استفراغ، حساسیت به نور، گرفتگی گردن، تب و در برخی موارد تشنج میشوند.
تفاوت انسفالیت با مننژیت در چیست؟
تفاوت اصلی بین سرسام و آنسفالیت (انسفالیت) اغلب در محدوده تاثیرگذاری بیماری بر مغز و نخاع و نوع علائم آنها است.
محدوده تاثیرگذاری
مننژیت (Meningitis): در این بیماری، التهاب اغلب در پوشش خارجی مغز و نخاع (مننژها) رخ میدهد. آنسفالیت (Encephalitis): در این بیماری، التهاب بیشتر در بافتهای مغزی رخ میدهد.
علائم خاص
Meningitis: تب، استفراغ و حال عمومی بد، سردرد شدید و سفتی گردن به عنوان علائم اصلی در سرسام شناخته میشوند.. Encephalitis: این بیماری علائمی مانند تاری دید، تشنج، مشکلات حافظه، فلج و تغییرات شخصیت را نشان میدهد..
پیشرفت بیماری
Meningitis: شدت علائم سرسام معمولاً ناگهانی است. پیشرفت سریع دارد و به شدت بیمار را درگیر میکند. Encephalitis: علائم آنسفالیت ممکن است به تدریج ظاهر شوند و پیشرفت آن نسبت به سرسام کندتر است. به طور کلی، این دو بیماری اغلب با علائم مشابه شروع میشوند، اما در تشخیص و درمان صحیح نیاز به تجزیه و تحلیل دقیق توسط پزشکان دارند.
جمعبندی
مننژیت یک بیماری مغزی است که میتواند از عوامل مختلفی نظیر ویروس، باکتری یا قارچ ناشی شود. این بیماری میتواند در حالت حاد به مرگ بیمار منجر شود. درمان این بیماری نیز بستگی به علت ایجاد آن دارد.
:: بازدید از این مطلب : 105
|
امتیاز مطلب : 126
|
تعداد امتیازدهندگان : 44
|
مجموع امتیاز : 44